Istraživanje Instituta društvenih nauka I Centra za proučavanje etniciteta „Socijalni odnosi između etničkih grupa u Srbiji“ pokazalo je da je etnička distanca kada je reč o braku najveća između pripadnika srpske I albanske nacionalnosti.
Naime, samo trećina ispitanika Srba (31%) prihvatilo bi brak sa Albancem ili Albankom. Još su rigidniji stavovi pripadnika albanske nacionalne manjine pa samo 26,4% pripadnika te nacionalne manjine bi sklopilo brak sa pripadnicima srpske nacionalnosti
Direktor Instituta Goran Bašić rekao je na predstavljanju istraživanja u Medija centru da bi na suživot sa Albancima pristalo skoro dve trećine ispitanika srpske nacionalnosti.
“S druge strane Albanci nisu oduševljeni suživotom: sa Bošnjacima bi prema kriterijumu pretpostavljenih stavova sunarodnika u istoj zemlji živelo njih 60%, sa Srbima, Hrvatima, Rumunima, Slovacima i Mađarima oko 40%, a sa Romima samo trećina ispitanika”, kaže Bašić.
Istraživanje je pokazalo I da bi svega 24% Srba pristalo da Albanac bude predsednik Srbije, dok bi veća podrška za tu ideju stigla od Mađara (39%), Rumuna (41%), Roma (28%), Hrvata (53%).
“ Roma kao izabranog lekara izabralo bi 70% građana srpske nacionalnosti, 51% albanske, 65% bošnjačke, 56 mađarske, 66% slovačke, 75% Rumunske i 77% hrvatske”, naveo je direktor Instituta I dodao da je srpsko društvo opterećeno diskriminacijom na nacionalnoj osnovi.
Sa diskriminacijom se suočavaju svi –pripadnici I srpskog naroda i nacionalnih manjina. Najčešća je diskriminacija u neformalnim kontaktima, u školi ili na poslu, dok se ti problem ređe javljaju u organima javne vlasti gde građani ostvaruju prava.
“Više od polovine ispitanih Albanaca (59,6%) I Bošnjaka (56,4%) više od deset puta suočilo se sa diskriminacijom na nacionalnoj osnovi u neformalnim kontaktima. Istu vrstu diskriminaciju je doživelo čak 66% ispitanika romske nacionalnosti i 56,4% ispitanika pripadnika hrvatske nacionalne manjine. Ispitanici rumunske nacionalnosti su se sa ovim oblikom diskriminacije susreli u 77,2% slučajeva, a ispitanici slovačke nacionalnosti 33,8%”, kaže Bašić.
Zanimljivo je I da je trećina ispitanika srpske nacionalnosti takođe doživela diskriminaciju na nacionalnoj osnovi u svakodnevnim kontaktima sa sugrađanima.
Istraživanje je pokazalo I da nacionalne manjine, izuzev Mađara, nisu zadovoljne ostvarivanjem priznatih prava i radom nacionalnih saveta.
Iz istraživanja proizilazi I da je integracioni potencijal našeg društva uprkos pokazanoj socijalnoj udaljenosti etničkih zajednica delimično očuvan.
To potvrđuje podatak da je većina pripadnika nacionalnih manjina dvojezična I da su nacionalne manjine, osim albanske, jače vezane za Srbiju nego za zemlje porekla.
Ukoliko bi se na primer igrala utakmica koja sučeljava interese Srbije i matične države emotivni stavovi ispitanika ukazuju na to da bi ispitanici u svim slučajevima podršku dali timu koji je bolji, ali i to da bi određeni deo ispitanika slovačke i rumunske nacionalne manjine prednost dao srbijanskom timu, a da bi pripadnici svih ostalih nacionalnih manjina prednost dali timu iz zemlje porekla.
U anketnom istraživanju učestvovalo je 2.130 pripadnika srpske zajednice i 759 pripadnika pomenutih nacionalnih manjina.