Novopazarski muzej Ras započeo je zaštitna arheološka istraživanja u potri Petrove crkve u Novom Pazaru. U toku je četvrta faza ovih istraživanja koja sa arheolozima iz Novog Pazara sprovode i arheolozi te druga stručna lica iz Arheološkog instituta Beograd, a sve pod stručnim nadzorom Republičkog zavoda za zaštitu spomenika kulture.
Prvu fazu arheoloških istraživanja sproveo je Narodni muzej od 1956. do 1962.godine, druga faza je bila od 1984. do 1988.godine a sproveo je Arhitektonski fakultet dok je treću fazu istraživanja 2004.godine sprovodio Zavod za zaštitu spomenika Kraljevo. Ovu četvrtu fazu prvi put sprovodi novopazarski muzej Ras.
“Ovo je dokaz da mi imamo zaista stručnih ljudi ali i da imamo podršku drugih institucija kada ovakva ozbiljna istraživanja sprovodimo, pa su sa nama stručni konsultanti iz Arheološkog instituta u Beogradu kao i stručna lica iz Zavoda za zaštitu spomenika kulture iz Kraljeva koja vrše nadzor”, kazao je direktor novopazarskog muzeja “Ras” Fuad Baćićanin. On je dodao da je ovo samo jedan u nizu projekata koji sprovodi ovdašnji muzej.
U ovoj fazi arheoloških istraživanja otkriveni su ostaci objekta, odnosno građevine za koju se ne zna iz kog je perioda i kada je sagrađena kao ni kada je prestala da postoji. “Ono što nam je sada značajno jeste da smo stigli na nivo srednjovekovne porte preko koje je bilo mnogo slojeva šuta iz vremena kada je crkva obnavljana i to mahom tokom osamnaestog i devetnaestog veka”, kazao je novopazarski arheolog Vladan Vidosavljević. Vidosavljević je izneo i podatak da je u ovoj fazi istraživanja otkriveno oko dvadesetak grobova i da to nije konačan broj, uz obrazloženje da se porta Petrove crkve nekada koristila i kao groblje.
“Zaštitna istraživanja koja su obavljena na ovom prostoru imaju svrhu da istraže prostor pre podizanja ovog što smo pronašli i eventualno drugih objekata i čišćenje porte od ostataka šuta i drugog materijala koji je zasut prilikom obnova crkve u osamnaestom i devetnaesom veku”, kazao je arheolog Arheološkog institute iz Beograda Uglješa Vojvodić.
Vojvodić je kazao je u ovoj fazi istraživanja pronađena jedna nadgrobna ploča studeničkoh igumana sa početka XIX veka za koga se još uvek ne zna ko je dok se ne obradi nadgrobna ploča kako bi se videla godina po kojoj će se znati iz kojeg je veka.
Iako su zaštitna iskopavanja u pitanju, arheolozi pokušavaju da dođu do što više podataka pa uzimaju i uzorke zemlje koja će biti ispirana koko bi se saznalo da li su postojale neke specifične biljke i žitarice koje su se koristile u ishrani u srednjovekovnom periodu.
Ono što je zanimljivo jeste da su pored arheoloških nalaza, poput keramičkih predmeta, pronađeni osmanski novčići iz XV I XVI veka koji su kovani u Austrougarskoj monarhiji , koji su bili probušeni, što pokazuje da su mnogo ranije bili korišćeni i to dosta pre nego što su završili u šutu.
B.V.